Słowa kluczowe
CODA
kid
parentification
upbringing
sign language Kultura Głuchych
CODA
dziecko
parentyfikacja
wychowanie
język migowy
Jak cytować
Abstrakt
Kultura Głuchych jest przedmiotem badań naukowych już od kilkudziesięciu lat. Od niedawna jednak poruszana jest kwestia ściśle związana ze światem Głuchych, jaką jest życie słyszących dzieci niesłyszących rodziców, określanych jako CODA. W artykule zawarte zostały kluczowe informacje dotyczące specyfiki funkcjonowania słyszących dzieci niesłyszących rodziców. Wyjaśniona została terminologia związana z tym zagadnieniem, zawierająca pozostałe określenia członków rodzin osób niesłyszących. Poruszone zostały kwestie dotyczące tożsamości kulturowej oraz wyjątkowej dwujęzyczności tychże osób, ich cechy charakterystyczne w komunikacji, czy też rola rodziny w ich wychowaniu. Opisano perspektywę niesłyszącego rodzica w wychowaniu słyszącego dziecka, z uwzględnieniem najczęściej spotykanych przez nich trudności. Zawarty został również opis zjawiska parentyfikacji, które może dotyczyć życia osób CODA. Przedstawiono cele i sposoby zrzeszania się i działalności CODA zarówno na świecie, jak i w Polsce. Artykuł ma na celu ukazać wyjątkowość słyszących dzieci niesłyszących rodziców, a także wzbudzić refleksję odbiorcy w kontekście tego, jak można na co dzień okazywać wsparcie dla CODA oraz ich rodzin.
Bibliografia
Chojnacka, B. (2017). Biografia dorosłego dziecka–doświadczenie parentyfikacji i jej konsekwencje. W: A. Ładyżyński, M. Piotrowska, M. Kasprzak (red.), Dom rodzinny w doświadczeniu (auto)biograficznym (s. 83-94). Wrocław: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego.
Ciaputa, E., Król, A., Migalska, A., Warat, M. (2014). Macierzyństwo kobiet z niepełnosprawno ściami ruchu, wzroku i słuchu. Studia Socjologiczne, 2(213), 203–224.
Czajkowska-Kisil, M., Klimczewska, A. (2016). CODA – inność nierozpoznana. Słyszące dzieci – niesłyszący rodzice, Pakiet informacyjny dla szkół i poradni. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
Jachimowska, K. (2024). Dwujęzyczność bimodalna CODA jako przykład badań interdyscyplinarnych. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, (31), 379-389.
Jagoszewska, I. (2015). Relacje w rodzinie CODA. Wychowanie w Rodzinie, 11(1), 319-333.
Kałdon, B. M. (2011). Rodzina jako instytucja społeczna w ujęciu interdyscyplinarnym. Forum Pedagogiczne, 1(1), 228–241. https://doi.org/10.21697/fp.2011.1.12
Kocoń, M. (2019). Wyzwania rodzicielskie i komunikacyjne głuchych matek słyszących dzieci (KODA). Zeszyty Pracy Socjalnej, 24(2), 135-144. https://doi.org/10.4467/24496138ZPS.19.011.11088
Kocoń, M. (2020). Rodzicielstwo Głuchych matek słyszących dzieci KODA: przegląd wybranych badań. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 593(8), 69-80. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.4255
Kocoń, M., Skalny, M (2019). Stereotypes about the deaf and sign language in the thinking of special needs education students. Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, (24), 109–126. https://doi.org/10.14746/ikps.2019.24.06
Krawczyk, T. (2022). Na granicy światów–tożsamość kulturowa słyszących dzieci głuchych rodziców (CODA). Człowiek–Niepełnosprawność–Społeczeństwo, 55(1), 49-65. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.8512
Mallory, B. L., Zingle, H. W., Schein, J. D. (1993). Intergenerational communication modes in deaf—Parented families. Sign Language Studies, 78(1), 73-92.
Matyjas, B. (2020). Pedagogika rodziny. Aktualna problematyka i nowe obszary badawcze. Studia z Teorii Wychowania, 2(31), 81-98. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.3650
Możdżyńska, M. (2017). Codzienność słyszących dzieci niesłyszących rodziców. W: M. Humeniuk, I. Paszenda (red.), Codzienność jako wyzwanie edukacyjne. Tom I (s. 300-311). Wrocław: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego.
Nachman, J. (2025). Dzieci jako tłumacze: psychologiczne, etyczne i społeczne aspekty pośrednictwa językowego. Półrocznik Językoznawczy Tertium, 9(2), 99-138. https://doi.org/10.7592/Tertium.2024.9.2.311
Nycek, K. (2021). Rozwój mowy słyszącego dziecka niesłyszącego rodzica–znaczenie specyficznego środowiska lingwistycznego dla kształtowania i rozwoju języka. Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania, 3-4(40-41), 144-164.
Plutecka, K. (2020). Komunikowanie się społeczne CODA w biegu życia. W: D. Wiśniewska (red.), Dorastanie między dwoma światami. Społeczne konteksty rozwoju słyszących dzieci niesłyszących rodziców (s. 78-92). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie.
Teper-Solarz, Z. (2020). Wyzwania związane z rodzicielstwem osób niesłyszących. W: D. Wiśniewska (red.), Dorastanie między dwoma światami. Społeczne konteksty rozwoju słyszących dzieci niesłyszących rodziców (s. 152-167). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie.
Wenta, J. (2023). Relacje między Głuchymi rodzicami a dziećmi CODA. Almanax. Pedagogika specjalna, 2(5), 32-36.
Wiśniewska, D. (2019). Psychologiczne i etyczne konteksty diagnozy słyszących dzieci niesłyszących rodziców. Psychologia Wychowawcza, 57(15), 242-251. https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.2983
Wiśniewska, D. (red.) (2020). Dorastanie między dwoma światami. Społeczne konteksty rozwoju słyszących dzieci niesłyszących rodziców. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie.
Zaborniak-Sobczak, M. (2020). Komunikacja niesłyszących rodziców ze słyszącymi dziećmi (problemy w relacjach codziennych). Konteksty Pedagogiczne, 1(14), 103–123. https://doi.org/10.19265/kp.2020.1.14.246
NETOGRAFIA
CODA Polska. Pobrano dnia 10 grudnia 2024 roku z www.codapolska.org
CODA International. Pobrano dnia 10 grudnia 2024 roku z www.coda-international.org
PZG Oddział Opolski. Pobrano 14 grudnia 2024 roku z https://www.pzgopole.pl/
CODA Polska. Słyszące Dzieci - Niesłyszący Rodzice. Pobrano 4 maja 2025 roku z https://rejestr.io/krs/374465/coda-polska-slyszace-dzieci-nieslyszacy-rodzice
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2025 Zeszyty Naukowe Pedagogiki Specjalnej