Słowa kluczowe
funkcjonowanie językowe
edukacja
historia edukacji
współczesne wyzwania edukacji Deaf people
linguistic functioning
education
history of education
contemporary educational challenges
Jak cytować
Abstrakt
W niniejszym artykule omówiony został temat edukacji osób g/Głuchych w Polsce. Poruszony został termin głuchoty wraz z objaśnieniem pisowni z małej i wielkiej litery. Opisane zostało funkcjonowanie językowe dzieci g/Głuchych, trudności z jakimi się zmierzają na co dzień w społeczeństwie większości słyszącej oraz procesy umysłowe jakie towarzyszą g/Głuchym w trakcie nabywania języka. Wspomniana została istota języka migowego w rozwoju i przetwarzaniu językowym wraz z rozwojem kompetencji językowych tychże osób. Ważną rolę w artykule zajmuje historia szkolnictwa oraz surdopedagogiki już od czasów średniowiecznych. Opisana została pierwsza szkoła założona w Polsce wraz z zadaniami jakie jej postawiono. Pochylono się nad współczesną edukacją g/Głuchych wpolskich szkołach, wspomniano o aktualnych programach edukacyjnych a także o systemie szkolnictwa i wychowania jakie obowiązuje od 2017 roku. Przybliżony został temat wyzwań z jakimi mierzy się edukacja osób g/Głuchych w Polsce. Wyróżnione zostały dwa mechanizmy poznawania języka przez osoby słyszące, a następnie skonfrontowano to z ograniczeniami jakie nałożone są na dzieci g/Głuche. Przywołane zostały aspekty warunkujące rozwój poziomu edukacji tychże osób w szkolnictwie polskim wraz z konkretnymi postulatami koniecznymi do wdrożenia by koncepcja kształcenia dwujęzycznego mogła zaistnieć.
Bibliografia
Bandurski, M., Gałkowski, T. (2003). Rozwój rozumowania przez analogię u dzieci głuchych a komunikacja w języku migowym. Przegląd Psychologiczny 46(3), 253-289.
Bouvet, D. (1996). Mowa dziecka. Wychowanie dwujęzykowe dziecka niesłyszącego. Warszawa:Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Cież, M. (2023). Psychologiczne aspekty wychowania dzieci głuchych – wyzwania w rozwoju i edukacji.W: Humanitarian Corpus: collection of scientific articles on contemporary problems of philosophy, cultural studies, psychology, pedagogy and history. Issue50 (s. 53-58). NVP Interservice Publishing House.
Courtin, C. (1997). Does sign language provide deaf children with an abstraction advantage? Evidence from a categorization task. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 2(3), 161–171. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.deafed.a014322
Czajkowska-Kisil, M. (2006). Dwujęzyczne nauczanie głuchych w Polsce. Szkoła Specjalna, 4, 265–275.
Kotowicz, J. (2020). Kompetencje w polskim języku migowym i umiejętność rozumienia czytanego tekstu u uczniów g/Głuchych. Szkoła Specjalna, 3, 165-174.
Kowalski, M., Zygadło, A. (2022). Problemy i wyzwania współczesnej edukacji w zmieniającej się rzeczywistości społecznej – wprowadzenie w problematykę. Rocznik Lubuski, 48(2), 7-12.
Kowalski, P., Nowak-Adamczyk, D. (2014). Kształcenie osób głuchych/Głuchych i słabo słyszących – wyzwania dla systemu edukacji w Polsce. Edukacja głuchych – materiały konferencyjne, 109-127.
Löwe, A. (1995). Wychowanie słuchowe. Historia – metody – możliwości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pearson, B.Z. (2013). Jak wychować dziecko dwujęzyczne. Poznań: Media Rodzina.
Podgórska-Jachnik, D. (2008). Historia wychowania i edukacji głuchych z perspektywy surdopedagogiki początku XXI wieku. W: J.J. Błeszyński, D. Baczała, J. Binnebesel (red.), Historyczne dyskursy nad pedagogiką specjalną (s. 163-194). Łódź: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Edukacji Zdrowotnej w Łodzi.
Rabsztyn, K. (2015). Edukacja głuchych i niedosłyszących wyzwaniem dla szkolnictwa wyższego w Polsce – wybrane zagadnienia
i przykłady. Nauczyciel i Szkoła, 1(57),61-70.
Rakowska, A. (1995). Rozwój systemu gramatycznego u dzieci głuchych. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Ruta-Korytowska K., Wrześniewska-Pietrzak M. (2018). Obraz szkoły i edukacji uczniów głuchych w Polsce w wypowiedziach dorosłych osób niesłyszących. Kultura i Wychowanie, 2(14), 55-71. https://doi.org/10.25312/2083-2923.14/2018_55-71
Szczepankowski, B. (1999). Niesłyszący – Głusi – Głuchoniemi. Wyrównywanie szans. Warszawa: Wydawnictwo WSiP.
Tomaszewski, P. (2014). Funkcjonowanie poznawcze i językowe u dzieci głuchych. W: M. Sak (red.), Edukacja głuchych (s. 17-34). Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
Tomaszewski, P., Kotowska, K., Krzysztofiak, P. (2017). Paradygmaty tożsamości u g/Głuchych: przegląd wybranych koncepcji. W: Woźnicka E. (red), Edukacja niesłyszących – wczoraj, dziś i jutro (s. 111-155). Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
Tomaszewski, P., Moroń, E., Sak, M. (2018). Kultura tudzież rehabilitacja: Ku zmianie paradygmatu w edukacji głuchych i słabosłyszących w Polsce. Kultura i Edukacja, 1 (119). https://doi.org/10.15804/kie.2018.01.07
Zajkowska, M. (2014). Swoi, gdy polscy. Inni, gdy głusi. Praktyki kolonizacyjne wobec głuchych w Polsce. Przegląd Humanistyczny, 5(446), 97-105.