Abstrakt
Celem publikacji jest zwrócenie uwagi na potrzebę kompleksowego podejścia do tego zagadnienia oraz podkreślenie znaczenia działań wspierających aktywizację i niezależność seniorów z niepełnosprawnością ruchową. Artykuł przedstawia definicję niepełnosprawności ruchowej, jej główne przyczyny oraz konsekwencje. Wskazuje na związek między procesem starzenia się a rosnącym ryzykiem ograniczeń w mobilności, analizując ich wpływ na codzienne funkcjonowanie osób starszych. Opisuje także proces starzenia się człowieka, koncentrując się na zmianach biologicznych, psychospołecznych oraz archetypicznych barierach, z jakimi mierzą się seniorzy. W dalszej części przybliżone zostają współczesne rozwiązania systemowe oferowane przez państwo, takie jak domy pomocy społecznej, asystencja dla seniorów, program opieki wytchnieniowej oraz Korpus Wsparcia Seniorów. Omówione zostają wyzwania, jakie niepełnosprawność ruchowa stawia przed seniorami, zarówno w sferze fizycznej, jak i psychospołecznej, w tym problem izolacji społecznej, utraty samodzielności i pogorszenia jakości życia. Artykuł wskazuje również na konieczność dalszego rozwoju polityki społecznej i zdrowotnej, mającej na celu minimalizowanie barier oraz zwiększanie dostępności do nowoczesnych form opieki i wsparcia dla osób starszych.
Bibliografia
Beck, O., Łakomski, M., Kędziora–Kornatowska, K., Radzimińska, A., Weber-Rajek, M., Zukow, W. (2016). Zdrowotne uwarunkowania niepełnosprawności osób starszych. Journal of Education, Health and Sport, 6(9), 471–478.
Błażejewski, W., Błażejewski, G., Witkoś, J. (2023). Niepełnosprawność ruchowa seniorów a ich uczestnictwo w kulturze fizycznej poprzez turystykę rekreacyjną oraz krajoznawczą. Edukacja-Terapia-Opieka, 5, 156–169.
Gutowska, A. (2015). (Nie)pełnosprawna starość – przyczyny, uwarunkowania, wsparcie. Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 8, 9–33.
Kilian, M. (2018). Geragogika specjalna w starzejącym się społeczeństwie – potrzeby i możliwości. W: M. Kilian (red.), Niepełnosprawność w okresie późnej dorosłości (s. 19–45). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Mazurek, J., Rymaszewska, J., Lurbiecki, J. (2012). Specyfika i czynniki warunkujące skuteczność fizjoterapii osób starszych w świetle najnowszych doniesień. Nowiny Lekarskie, 81(1), 70–74.
Najwyższa Izba Kontroli. (2016). Dostępność publicznego transportu zbiorowego dla osób niepełnosprawnych w miastach na prawach powiatu (Raport, s. 9–10).
Nawalana, A., Baran, M., Nowak, A. (2014). Problemy i bariery w życiu codziennym osób niepełnosprawnych fizycznie. Problemy Pielęgniarstwa, 22(2), 178–183.
Szpringer, M., Wybraniec-Lewicka, B., Czerwiak, G., Michalska, M., Krawczyńska, J. (2008). Upadki i urazy wieku geriatrycznego. Studia Medyczne, 9, 77–81.
Wolska, O., Zaborowska-Sapeta, K., Kiebzak, W., Kowalski, I. M., Torres, M. A. (2009). Rehabilitacja seniorów – aspekty kliniczne i planowanie terapii. Polish Annals of Medicine, 16(1), 148–159.
NETOGRAFIA
Główny Urząd Statystyczny. (2020). Sytuacja osób starszych w Polsce w 2020 r. Warszawa. Pobrano dnia 1 lutego 2025 roku z https://stat.gov.pl
Główny Urząd Statystyczny. (2023). Informacja o sytuacji osób starszych w Polsce za 2023 r. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Pobrano dnia 1 lutego 2025 roku z https://das.mpips.gov.pl
Główny Urząd Statystyczny. (2023). Prognoza demograficzna dla Polski na lata 2022–2050. Warszawa: GUS. Pobrano dnia 1 lutego 2025 roku z https://stat.gov.pl
Komisja Europejska. (2025). Skutki zmian demograficznych w Europie. Pobrano dnia 1 lutego 2025 roku z https://commission.europa.eu
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. (2023). Program „Korpus Wsparcia Seniorów” na rok 2024. Warszawa: MRiPS. Pobrano dnia 1 lutego 2025 roku z https://www.gov.pl/web/rodzina
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. (2023). Program „Opieka wytchnieniowa”. Pobrano dnia 1 lutego 2025 roku z https://www.gov.pl/web/rodzina
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. (2023). Programy wspierające seniorów. Warszawa: MRiPS. Pobrano dnia 1 lutego 2025 roku z https://mrips.gov.pl
Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO). (2022). Raport o sytuacji Domów Pomocy Społecznej w Polsce. Pobrano dnia 1 lutego 2025 roku z https://www.rpo.gov.pl

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2025 Zeszyty Naukowe Pedagogiki Specjalnej