Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy jako droga do autonomii i samodzielności w życiu dorosłym osób z niepełnosprawnością
PDF

Słowa kluczowe

dorosłość
niepełnosprawność
szkoły specjalne przysposabiające do pracy
zawód
kompetencje
autonomia adulthood
disability
special schools preparing for work
profession
competences
autonomy

Jak cytować

Pałucka, E. (2025). Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy jako droga do autonomii i samodzielności w życiu dorosłym osób z niepełnosprawnością. Zeszyty Naukowe Pedagogiki Specjalnej, (18), 124–133. https://doi.org/10.24917/znps.2025.18.11

Abstrakt

Szkoły specjalne przysposabiające do pracy pełnią istotną rolę w procesie przygotowania osób z niepełnosprawnością intelektualną do autonomicznego życia. Ich zadaniem jest nie tylko rozwijanie kompetencji zawodowych oraz społecznych uczniów, lecz także wspieranie tych osób w budowaniu poczucia własnej wartości i autonomii. Artykuł porusza zagadnienie dorosłości osób z niepełnosprawnością intelektualną poprzez analizę jej różnych wymiarów - biologicznego, prawnego, społecznego i psychologicznego, Podkreśla znaczenie szkoły przysposabiającej do pracy jako placówki, która wspiera uczniów w rozwijaniu niezależności i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym oraz wzmacniania poczucia ich własnej wartości. Artykuł stanowi analizę celów, zadań oraz form zajęć realizowanych przez szkoły specjalne przysposabiające do pracy, które zawarte są w podstawie programowej. Szczególnie istotne jest kształtowanie kompetencji komunikacyjnych, przygotowanie do podejmowania samodzielnych, a przy tym odpowiedzialnych decyzji oraz nabycie umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach. Dzięki odpowiednio dobranym metodom nauczania i indywidualnemu podejścia do ucznia, szkoły te pomagają w dużej mierze odnaleźć się w społeczeństwie oraz zwiększyć szansę na podjęcie zatrudnienia w przyszłości.

https://doi.org/10.24917/znps.2025.18.11
PDF

Bibliografia

Dubas, E. (2004). Podstawowa kategoria andragogiczna „dorosłość” i jej aksjologiczny kontekst. W: J. Kostkiewicz (red.), Aksjologia edukacji dorosłych (s. 199-214). Lublin: KUL.

Glanc, Z. (2011). Obraz dorosłości w dobie ponowoczesnej. Mozaika wymiarów dorosłości. Edukacja Dorosłych, 1, 115 - 132.

Gołubiew-Konieczna, M. (2006). Edukacja uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w świetle aktualnych przepisów prawa oświatowego. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne “Akapit”.

Grudziewska, E., Mikołajczyk, M., Zozula, J. (2019). Pomoc społeczna i praca socjalna w dobie dynamicznych przemian społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Nowak-Tylewska, B. (2011). Wypełnianie zadań rozwojowych przez osoby dorosłe z umiarkowaną i znaczną niepełnosprawnością intelektualną. W: B. Cytowska (red.), Dorośli z niepełnosprawnością intelektualną w labiryntach codzienności. Analiza badań - krytyka podejść - propozycje rozwiązań (s. 17 - 42). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Otrębski, W. (2007). Interakcyjny model rehabilitacji zawodowej osób z upośledzeniem umysłowym. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Rzedzicka, K. (2003). Społeczne koncepcje dorosłości a niepełnosprawność. W: A. Kobylińska, K. Rzedzicka (red.), Dorosłość, niepełnosprawność. czas współczesny. Na pograniczach pedagogiki specjalnej. Kraków: Impuls.

Sidor, B. (2009). Podmiotowość osoby z niepełnosprawnością umysłową. W: A. Klinik (red.), Edukacja jako proces socjalizacji osób niepełnosprawnych. Problemy edukacji, rehabilitacji i socjalizacji osób niepełnosprawnych (s. 81-89). Kraków: Wydawnictwo Impuls.

Smółka, P. (2008). Kompetencje społeczne. Metody pomiaru i doskonalenia umiejętności interpersonalnych. Kraków: Oficyna Wolters Kluwer Polska.

Woynarowska, A. (2014). Zadania szkół przysposabiających do pracy jako miejsc wsparcia dorastania młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną do bycia dorosłym. Niepełnosprawność, 14, 163 - 183.

Wyczesany, J. (2002). Pedagogika upośledzonych umysłowo. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Wyczesany, J., Gajdzica, Z. (2006). Uwarunkowania edukacji i rehabilitacji uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Kraków: Impuls.

AKTY PRAWNE

Rozporządzenie MEN z dnia 14 lutego 2017 w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356. Załącznik 5).

Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1578).

Ustawa o systemie oświaty (Dz. U. z 1991 r. nr 95 poz. 425).

Ustawa Prawo Oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59).

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Prawa autorskie (c) 2025 Zeszyty Naukowe Pedagogiki Specjalnej

Metrics

Metrics Loading ...