Abstract
Special schools preparing for work play an important role in the process of preparing people with intellectual disabilities for an autonomous life. Their task is not only to develop students' professional and social competences, but also to support them in building a sense of self-worth and autonomy. The article addresses the issue of adulthood of people with intellectual disabilities by analyzing its various dimensions - biological, legal, social, and psychological. It emphasizes the importance of the school preparing for work as an institution that supports students in developing independence and active participation in social life and strengthening their sense of self-worth. The article is an analysis of the goals, tasks and forms of classes carried out by special schools preparing for work, which are included in the core curriculum. The development of communication skills, preparation for making independent and responsible decisions and acquiring the ability to cope in various situations are particularly important. Thanks to appropriately selected teaching methods and an individual approach to the student, these schools help to a large extent to find their place in society and increase the chance of finding employment in the future.
References
Dubas, E. (2004). Podstawowa kategoria andragogiczna „dorosłość” i jej aksjologiczny kontekst. W: J. Kostkiewicz (red.), Aksjologia edukacji dorosłych (s. 199-214). Lublin: KUL.
Glanc, Z. (2011). Obraz dorosłości w dobie ponowoczesnej. Mozaika wymiarów dorosłości. Edukacja Dorosłych, 1, 115 - 132.
Gołubiew-Konieczna, M. (2006). Edukacja uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w świetle aktualnych przepisów prawa oświatowego. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne “Akapit”.
Grudziewska, E., Mikołajczyk, M., Zozula, J. (2019). Pomoc społeczna i praca socjalna w dobie dynamicznych przemian społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Nowak-Tylewska, B. (2011). Wypełnianie zadań rozwojowych przez osoby dorosłe z umiarkowaną i znaczną niepełnosprawnością intelektualną. W: B. Cytowska (red.), Dorośli z niepełnosprawnością intelektualną w labiryntach codzienności. Analiza badań - krytyka podejść - propozycje rozwiązań (s. 17 - 42). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Otrębski, W. (2007). Interakcyjny model rehabilitacji zawodowej osób z upośledzeniem umysłowym. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Rzedzicka, K. (2003). Społeczne koncepcje dorosłości a niepełnosprawność. W: A. Kobylińska, K. Rzedzicka (red.), Dorosłość, niepełnosprawność. czas współczesny. Na pograniczach pedagogiki specjalnej. Kraków: Impuls.
Sidor, B. (2009). Podmiotowość osoby z niepełnosprawnością umysłową. W: A. Klinik (red.), Edukacja jako proces socjalizacji osób niepełnosprawnych. Problemy edukacji, rehabilitacji i socjalizacji osób niepełnosprawnych (s. 81-89). Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Smółka, P. (2008). Kompetencje społeczne. Metody pomiaru i doskonalenia umiejętności interpersonalnych. Kraków: Oficyna Wolters Kluwer Polska.
Woynarowska, A. (2014). Zadania szkół przysposabiających do pracy jako miejsc wsparcia dorastania młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną do bycia dorosłym. Niepełnosprawność, 14, 163 - 183.
Wyczesany, J. (2002). Pedagogika upośledzonych umysłowo. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Wyczesany, J., Gajdzica, Z. (2006). Uwarunkowania edukacji i rehabilitacji uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Kraków: Impuls.
AKTY PRAWNE
Rozporządzenie MEN z dnia 14 lutego 2017 w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356. Załącznik 5).
Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1578).
Ustawa o systemie oświaty (Dz. U. z 1991 r. nr 95 poz. 425).
Ustawa Prawo Oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59).

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Copyright (c) 2025 Scientific Journal of Special Education