Keywords
development
opportunities
support
challenges autyzm
rozwój
wyzwania
możliwości
wsparcie
How to Cite
Abstract
Autism is a complex neurodevelopmental disorder that has a profound impact on various aspects of the life of a person affected by it. The aim of this article is to examine the challenges, opportunities and forms of support that individuals with autism may face throughout their lifespan. The analysis of scientific literature indicates that individuals with autism often struggle with difficulties in communication and social interactions already in early childhood and during the school years and adolescence they may encounter problems with adapting to social norms and coping with academic demands. In adulthood the key challenges, independence and interpersonal relationships. Despite these challenges, individuals with autism also have many opportunities that they can utilize, particularly in the areas of technology, mathematics or art. Providing comprehensive support, including early intervention, behavioral therapies, educational support and vocational programs is of crucial importance. The role of the family, the local community and appropriate legal regulations can also significantly improve the quality of life for individuals with autism.
References
Brugha, T. S., McManus, S., Bankart, J., Scott, F., Purdon, S., Smith, J., Bebbington, P., Jenkins, R., Meltzer, H. (2011). Epidemiology of autism spectrum disorders in adults in the community in England. Archives of general psychiatry, 68(5), 459–465. https://doi.org/10.1001/archgenpsychiatry.2011.38
Chrostowska, B. (2023). Systemowy oraz instytucjonalny kontekst edukacji i wsparcia studentów w spektrum autyzmu w Polsce. Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, 48, 39–56. https://doi.org/10.26881/ndps.2023.48.03
Czerw, M. (2022). Osoba ze spektrum autyzmu na rynku pracy. Homo et Societas, 7. https://doi.org/10.4467/25436104HS.22.008.17351
Danielewicz, D. (2022). Dorośli w spektrum autyzmu – specyfika funkcjonowania, potrzeby, ograniczenia, możliwości. Psychologia wychowania, 24, 23–35. https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.0962
Gałecki, P., Szulc, A. (2023). Psychiatria. Rozpoznania według ICD-11. Wrocław: Edra Urban & Partner.
Greenspan, S. I., Wieder, S. (2014). Dotrzeć do dziecka z autyzmem. Jak pomóc dzieciom nawiązać relacje, komunikować się i myśleć. Metoda Floortime. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Gulip, M. (2020). Dorośli ze spektrum autyzmu – przegląd badań. W: A. Prokopiak (red.), Osoby ze spektrum autyzmu w biegu życia (s. 385–404). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Hołub, J. (2024). Wszystko mam bardziej. Życie w spektrum autyzmu. Wydawnictwo Czarne.
Jankowska, M. (2014). Autyzm – sytuacja dorosłych: raport 2013. Fundacja Synapsis.
Järbrink, K., McCrone, P., Fombonne, E., Zandén, H., Knapp, M. (2007). Cost-impact of young adults with high-functioning autistic spectrum disorder. Research in developmental disabilities, 28(1), 94–104. https://doi.org/10.1016/j.ridd.2005.11.002
Kossewska, J. (2014). Przygotowanie osób z autyzmem do pracy zawodowej. Opracowanie programu kształtującego kompetencje zawodowe w ramach projektu VESTA. W: J. Kossewska (red.), Osoba ze stanami ze spektrum autyzmu. Możliwości aktywnego życia (s. 205–223). Kraków: Wydawnictwo JAK.
Lenart, A. (2019). Funkcjonowanie dorosłych osób z autyzmem w kontekście różnic międzypłciowych. Edukacja – Technika – Informatyka, 1(2019), 53–59. https://doi.org/10.15584/eti.2019.5.6
Pawlik, K. (2020). Wizja dorosłości osób ze spektrum autyzmu w opinii rodziców. W A. Prokopiak (red.), Osoby ze spektrum autyzmu w biegu życia (s. 357–384). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Ross, J., Marcell, J., Williams, P., Dawn, P. (2013). Postsecondary education employment and independent living outcomes of persons with autism and intellectual disability. Journal of Postsecondary Education and Disability, 26(4), 337–351.
Stein-Szała, K. (2019). Osoby ze spektrum autyzmu w drodze ku dorosłości na podstawie działań i doświadczeń Stowarzyszenia Pomocy Osobom Autystycznym „Dalej Razem”. Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania, 32(3), 41–62.
Strzelecki, D. (2023). Dorośli ze stanami ze spektrum autyzmu (ASC) – stracone pokolenie, diagnoza i wsparcie. Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, 51, 152–166. https://doi.org/10.26881/ndps.2023.51.09
Szmania, L. (2016). Relacje rówieśnicze w szkole w perspektywie osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, 22, 202–221.
Walendzik, G., Nowak, V. (2021). Wsparcie osób z autyzmem i zespołem Aspergera: Przygotowanie do samodzielnego funkcjonowania. Kontrola Państwowa, 66(1 (396)), 59-74.
Woźniak, M. (2018). Uczniowie ze spektrum autyzmu w szkole ogólnodostępnej. Analiza trudnych zachowań. Roczniki Pedagogiczne, 10(46), nr 4, 107–120.
NETOGRAFIA
Farma (b.d.). Pobrano dnia 2 stycznia 2025 roku z https://farma.org.pl/
Najwyższa Izba Kontroli. (2019). Wsparcie osób z autyzmem i zespołem Aspergera w przygotowaniu do samodzielnego funkcjonowania. Pobrano dnia 2 stycznia 2025 roku z https://synapsis.org.pl/wp-content/uploads/2020/07/Raport-NIK.pdf
Stopbarierom (2019). Raport z badania: postrzeganie przez pracodawców kosztów i korzyści z zatrudniania osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w otwartym zatrudnieniu w Australii. Pobrano dnia 1 lutego 2025 roku z https://stopbarierom.pl/aktualnosci/raport-z-badania-postrzeganie-przez-pracodawcow-kosztow-i-korzysci-z-zatrudniania-osob-z-zaburzeniami-ze-spektrum-autyzmu-w-otwartym-zatrudnieniu-w-australii/
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Copyright (c) 2025 Scientific Journal of Special Education