Wykluczenie społeczne uczniów z niepełnosprawnością ruchową

Social exclusion of pupils with physical disabilities

Justyna Storożuk
ORCID: 0009-0001-3117-6792
Uniwersytet Ignatianum w Krakowie

Abstrakt:

Wykluczenie społeczne dzieci z niepełnosprawnością ruchową, jest poważnym problemem i zagrożeniem dla ich przyszłego życia – zarówno w środowisku społecznym jak i zawodowym. Obejmuje różne aspekty, takie, jak niskie kwalifikacje zawodowe i marginalizację społeczną. z powodu wykluczenia, młode niepełnosprawne ruchowo jednostki, często mają utrudniony start w życiu, co może prowadzić do pojawienia się dalszych problemów, takich jak bezrobocie, problemy ze znalezieniem pracy, czy różnego rodzaju problemy psychiczne. Artykuł skupia się na problemie związanym z wykluczeniem społecznym uczniów z niepełnosprawnością ruchową w środowisku szkolnym. Ujęto w nim, w sposób wieloaspektowy definicję niepełnosprawności. Przedstawia również zjawisko wykluczenia społecznego uczniów z niepełnosprawnością (w tym ruchową) dotyczącego ich ścieżki edukacyjnej. Przedstawia także istotność integracji społecznej, niepełnosprawnych ruchowo uczniów z pełnosprawnymi rówieśnikami oraz to, jak ważna w tym wszystkim jest rola pedagoga/nauczyciela. Wskazuje również kluczową rolę edukacji inkluzyjnej, która obecnie jest coraz częściej poruszanym w szkolnictwie tematem. Zawiera różne aspekty problemu, jego przyczyny i możliwe konsekwencje.

Słowa kluczowe: niepełnosprawność ruchowa, wykluczenie społeczne, akceptacja, specjalne potrzeby edukacyjne

Abstract:

The social exclusion of children with physical disabilities is a serious problem and threat to their future lives – both socially and professionally. It covers different aspects, such as low professional qualifications and social marginalisation. Due to exclusion, young people with physical disabilities often have a difficult start in life, which can lead to further problems such as unemployment, difficulties in finding a job or various kinds of psychological problems. The article focuses on the problem of social exclusion of students with physical disabilities in the school environment. It includes a multifaceted definition of disability. It also presents the phenomenon of social exclusion of students with disabilities (including physical disabilities) regarding their educational path. It also shows the importance of social integration, of physically disabled pupils with disabled peers and how important the role of the educator/teacher is in all this. It also points to the key role of inclusive education, which is now an increasingly frequent topic in schools. It includes different aspects of the problem, its causes and possible consequences.

Key words: motor disability, social exclusion, acceptance, special educational needs

Bibliografia:

• Ainscow, M. (2000). Robić właściwe rzeczy. Potrzeby specjalne z perspektywy doskonalenia szkoły. W: G. Fairbairn, S. Fairbairn (red.), Integracja dzieci o specjalnych potrzebach – wybrane zagadnienia etyczne. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.
• Al-Khamisy, D. (2002). Gotowość nauczycieli do pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych. W: D. Al-Khamisy (red.), Integracja społeczna. Praktyczne próby wdrażania. Warszawa: Wydawnictwo ŻAK.
• Chrzanowska, I., Jachimczak, B. (2015). Praca wychowawcza w grupie zróżnicowanej – uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkole ogólnodostępnej. W: J. Pyżalski (red.), Wychowawcze i społeczno-kulturowe kompetencje współczesnych nauczycieli. Łódź: the Q studio.
• Combs, A. W. (1981). Humanistic Education: Too Tender for a Tough World? The Phi Delta Kappan, 62(6), 446–449.
• Gajdzica, Z. (2007). Perspektywa badań nad systemem kształcenia uczniów niepełnosprawnych w Polsce – analiza możliwej i podejmowanej problematyki badań. W: Z. Gajdzica (red.), Rozwój i funkcjonowanie osób niepełnosprawnych. Konteksty edukacyjne i prawne. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Gorczyca, M. (2023). Akceptacja dzieci z niepełnosprawnościami w warunkach edukacji włączającej na podstawie badań przeprowadzonych w szkole podstawowej im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Rudzienku. Student Niepełnosprawny. Szkice i Rozprawy, 16(23). https://doi.org/10.34739/sn.2023.23.06
• Kaiser-Grodecka, I. (1987). Dysfunkcje narządów ruchu. W: a Wyszyńska (red.), Psychologia defektologiczna. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Kirenko, J. (1995). Niektóre uwarunkowania psychospołecznego funkcjonowania osób
  z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Kowalik, S. (2007). Psychologia rehabilitacji. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Loska, M., Myślińska, D. (red.) (2005). Uczeń z niepełnosprawnością ruchową w szkole ogólnodostępnej. Poradnik dla nauczycieli szkół ogólnodostępnych. Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu.
• Maciarz, A. (1999). z teorii i badań społecznej integracji dzieci niepełnosprawnych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Majewicz, P. (2002). Obraz samego siebie a zachowanie młodzieży niepełnosprawnej ruchowo. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
• Majewicz, P. (2012). Psychospołeczna adaptacja osób z niepełnosprawnością ruchową
  w okresie dorosłości. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
• Plichta, P. (2016). Przemoc rówieśnicza i uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – uwarunkowania i propozycje rozwiązań profilaktycznych. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 15(1), 28-52.
• Skibska, J. (2011). Edukacja inkluzyjna dziecka niepełnosprawnego w szkole ogólnodostępnej, a integracja społeczna. W: K. Denek, A. Kamińska, W. Kojs,
  P. Oleśniewicz (red.), Edukacja jutra w kontekście wyzwań współczesności. Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza HUMANITAS.
• Werning, R., Lutje-Klose, B. (2009). Pedagogika trudności w uczeniu się. Gdańsk: Wydawnictwo GWP.
• Zarębska, G. (2002). Wybrane metody stosowane w praktyce tworzenia indywidualnych programów rehabilitacyjnych dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym. W: J. Pańczyk (red.), Forum Pedagogów Specjalnych XXI wieku. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.