Archiwa tagu: autism spectrum disorder

Osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu a relacje romantyczne – przegląd literatury

1/2024, , , , , , , , , , ,

Osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu a relacje romantyczne – przegląd literatury

People with autism spectrum disorders and romantic relationships – a review of the literature

Alicja Dubiel
ORCID: 0009-0009-7670-5748
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Irmina Bubula
ORCID: 0009-0003-5734-2992
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Abstrakt:

Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) zarówno w przypadku dorosłych i młodzieży są związane z zaburzeniami w zakresie teorii umysłu. Co z kolei pośrednio wpływa na społeczne tworzenie relacji międzyludzkich, a zatem również dotyczy relacji romantycznych. Pojawiające się trudności w relacjach romantycznych mogą być związane nie tylko z nieumiejętnością interpretowania stanów intrapsychicznych innych osób, ale również mogą być powiązane z trudnościami w integracji sensorycznej. Zarówno w kontekście nadwrażliwości jak i niewystarczającej wrażliwości w odbiorze percepcyjnym świata. w tym aspekcie proces terapeutyczny powinien wiązać się z opieką lub/i wsparciem sensorycznym. w związku z trudnościami w relacjach, obszar relacji romantycznych u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu wydaje się być bardzo istotną sferą do wsparcia przez różne potwierdzone naukowo interwencje. Interwencje te powinny dotyczyć zarówno wspomaganie osób z ASD w trwaniu w relacji oraz w budowaniu intymnej i bliskiej relacji z partnerem. Ważnym obszarem w ramach interwencji również wydają się być: zmniejszanie lęku przed inicjacją relacji czy inicjacji aktu intymnego, a także procesem odkrywania własnej tożsamości seksualnej. Równie kluczowym obszarem wydaje się być edukacja seksualna zarówno w obszarze zagrożeń przed nadużyciami na tle seksualnym, ale także w sferze lepszego samopoznania u osób z ASD. Nadal niewiele interwencji jest w pełni metodologicznie poprawnie zweryfikowanych, w związku z czym nadal mało można powiedzieć o skuteczności terapii dla par, w których przynajmniej jeden z partnerów jest osobą z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Ważnym jest, aby temat randkowania i budowania relacji romantycznych wśród osób z ASD przestał być tematem tabu, a podejście terapeutyczne stało się dużo bardziej kompleksowe.

Słowa kluczowe: zaburzenia ze spektrum autyzmu, dorośli i młodzież, teoria umysłu, relacje romantyczne, integracja sensoryczna, interwencje wspierające

Abstract:

Autism spectrum disorders (ASD) in both adults and adolescents are associated with disturbances in the theory of mind. Which indirectly affects the social formation of interpersonal relationships, and therefore also affects romantic relationships. Emerging difficulties in romantic relationships may not only be related to an inability to interpret the intrapsychic states of others but may also be related to difficulties in sensory integration. Both in the context of hypersensitivity and insufficient sensitivity. In this aspect, the therapeutic process should involve care and/or sensory support. In connection with relationship difficulties, the area of romantic relationships in the context of people with spectrum disorders, autism seems to be a very important sphere to be supported by various scientifically validated interventions. Interventions should address both supporting individuals with ASD to stay in the relationship and to build an intimate and close relationship with their partner. Reducing the fear of initiating a relationship or initiating an intimate act, as well as the process of discovering one’s sexual identity. Also, it seems to be an important areas for intervention. Additionally, sex education seems to be a very important area, both in the context of threats against sexual abuse but also in the realm of better self-discovery by people with ASD. There are still few interventions that are fully methodologically correctly validated, and as a result, there is still little to be said about the effectiveness of therapy for couples in which at least one of the partners is a person with an autism spectrum disorder. It is important that the topic of dating and building romantic relationships among people with ASD ceases to be a taboo subject, and that the therapeutic approach becomes much more comprehensive.

Key words: autism spectrum disorder, adults and adolescents, theory of mind, romantic relationships, sensory integration, supportive interventions

Propozycja cytowania:
Dubiel, A., Bubula, I. (2024). Osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu a relacje romantyczne – przegląd literatury. Zeszyty Naukowe Pedagogiki Specjalnej, 17, 65-80.

POBIERZ PDF

 Bibliografia:

  • Altschuler, M. R., Sideridis, G. D., Kala, S., Warshawsky, M., Gilbert, R., Carroll, D., Burger-Caplan, R., Faja, S. (2018). Measuring Individual Differences in Cognitive, Affective, and Spontaneous Theory of Mind Among School-Aged Children with Autism Spectrum Disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 48(11), 3945–3957. https://doi.org/10.1007/s10803-018-3663-1
  • Apperly, I. A. (2012) What is “theory of mind”? Concepts, cognitive processes and individual differences. The Quarterly Journal of Experimental Psychology, 65(5), 825-839. https://doi.org/10.1080/17470218.2012.676055
  • Aνδρέου, Μ., Skrimpa, V. (2020). Theory of Mind Deficits and Neurophysiological Operations in Autism Spectrum Disorders: a review. Brain Sciences, 10(6), 393. https://doi.org/10.3390/brainsci10060393
  • Bamicha, V. Drigas, A. (2022). ToM i ASD: Relating theory of mind to the social-emotional and cognitive development of children with autism spectrum disorders. The use of information and communication technologies as an alternative form of intervention in AS. Technium Social Sciences Journal , 33, 42-72.
  • Baron-Cohen, S. (2010). Empathizing, systemizing, and the extreme male brain theory of autism. Progress in. Brain ResearchRes., 186, 167–175. https://doi.org/10.1016/B978-0-444-53630-3.00011-7
  • Beato-Fernández, L., Correia, M. (2022). Love and Intimate relationships in adolescents and adults with autism spectrum disorders. W: C. Pracana, M. Wang (red.), Psychological Applications and Trends. inScience Press (s. 282-286). https://doi.org/10.36315/2022inpact066
  • Bennett, M., Webster, A., Goodall, E., Rowland, S. (2018). Intimacy and romance across the autism spectrum: Unpacking the “Not interested in Sex” myth. W: Life on the Autism Spectrum. Springer (s. 195–211). https://doi.org/10.1007/978-981-13-3359-0_10
  • Brown, C. E., Sheerin, K. M., Quetsch, L. B., Borduin, C. M. (2023). Family–Friendship linkages in youths with autism spectrum disorder. Family Relations, 1–14. https://doi.org/10.1111/fare.12879
  • Carlson, S. M., Koenig, M. A., Harms, M. B. (2013). Theory of mind. Wiley interdisciplinary reviews. Cognitive science, 4(4), 391–402. https://doi.org/10.1002/wcs.1232
  • Clince, M., Connolly, L., Nolan, C. (2016). Comparing and Exploring the Sensory Processing Patterns of Higher Education Students With Attention Deficit Hyperactivity Disorder and Autism Spectrum Disorder. The American journal of occupational therapy : official publication of the American Occupational Therapy Association, 70(2). https://doi.org/10.5014/ajot.2016.016816
  • Dellapiazza, F., Michelon, C., Oreve, M. J., Robel, L., Schoenberger, M., Chatel, C., Vesperini, S., Maffre, T., Schmidt, R., Blanc, N., Vernhet, C., Picot, M. C., Baghdadli, A., ELENA study group (2020). The Impact of Atypical Sensory Processing on Adaptive Functioning and Maladaptive Behaviors in Autism Spectrum Disorder During Childhood: Results From the ELENA Cohort. Journal of autism and developmental disorders, 50(6), 2142–2152. https://doi.org/10.1007/s10803-019-03970-w
  • Derakhshanrad, S. A., Piven, E., Ghoochani, B. Z. (2022). The relationship between sensory experiences and social functioning in children with autism spectrum disorder. International Journal of Developmental Disabilities, 1–9. https://doi.org/10.1080/20473869.2022.2128553
  • Dubreucq, M., Dubreucq, J. (2021). Toward a Gender-Sensitive Approach of Psychiatric Rehabilitation in Autism Spectrum Disorder (ASD): a Systematic Review of Women Needs in the Domains of Romantic Relationships and Reproductive Health. Frontiers in psychiatry, 12, 630029. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2021.630029
  • Dunn, W. (1997). The Impact of Sensory Processing Abilities on the Daily Lives of Young Children and Their Families: a Conceptual Model. Infants and Young Children, 9, 23-35. https://doi.org/10.1097/00001163-199704000-00005
  • Engelhard, E. S., Vulcan, M. (2021). The Potential Benefits of Dance movement therapy in Improving couple Relations of Individuals Diagnosed with Autism Spectrum Disorder -A Review. Frontiers in Psychology, 12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.619936
  • Exell, R., Hilari, K., Behn, N. (2020). Interventions that support adults with brain injuries, learning disabilities and autistic spectrum disorders in dating or romantic relationships: a systematic review. Disability and Rehabilitation, 44(12), 2567–2580. https://doi.org/10.1080/09638288.2020.1845824
  • Gilmour, L., Schalomon, P. M., Smith, V. (2012). Sexuality in
    a community based sample of adults with autism spectrum disorder. Research in Autism Spectrum Disorders, 6(1), 313–318. https://doi.org/10.1016/j.rasd.2011.06.003
  • Gonthier, C., Longuépée, L., Bouvard, M. (2016). Sensory Processing in Low-Functioning Adults with Autism Spectrum Disorder: Distinct Sensory Profiles and Their Relationships with Behavioral Dysfunction. Journal of Autism and Developmental Disorders, 46(9), 3078–3089. https://doi.org/10.1007/s10803-016-2850-1
  • Hilton, C., Graver, K., LaVesser, P. (2007). Relationship between social competence and sensory processing in children with high functioning autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 1(2), 164–173. https://doi.org/10.1016/j.rasd.2006.10.002
  • Kasari, C., Patterson, S. (2012). Interventions addressing social impairment in autism. Current psychiatry reports, 14(6), 713–725. https://doi.org/10.1007/s11920-012-0317-4
  • Kern, J. K., Garver, C. R., Carmody, T., Andrews, A. A., Trivedi, M. H., Mehta, J. A. (2007). Examining sensory quadrants in autism. Research In Autism Spectrum Disorders, 1(2), 185–193. https://doi.org/10.1016/j.rasd.2006.09.002
  • Koegel, L.K., Detar, W.J., Fox, A., Koegel, R.L. (2014). Romantic Relationships, Sexuality, and Autism Spectrum Disorders. W: F. Volkmar, B. Reichow, J. McPartland (red.), Adolescents and Adults with Autism Spectrum Disorders. New York: Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4939-0506-5_5
  • Mazurek, M. O., Petroski, G. F. (2015). Sleep problems in children with autism spectrum disorder: examining the contributions of sensory over-responsivity and anxiety. Sleep medicine, 16(2), 270–279. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2014.11.006
  • Misailidi, P. (2003). Children’s Theory of Mind. Athens: TYPOTHITO.
  • Parchomiuk, M. (2018). Sexuality of Persons with Autistic Spectrum Disorders (ASD). Sexuality and Disability, 37(2), 259–274. https://doi.org/10.1007/s11195-018-9534-z
  • Stokes, M. A., Kaur, A. (2005). High-functioning autism and sexuality. Autism, 9(3), 266–289. https://doi.org/10.1177/1362361305053258
  • Strunz, S., Schermuck, C., Ballerstein, S., Ahlers, C. J., Dziobek, I., Roepke, S. (2016). Romantic Relationships and Relationship Satisfaction Among Adults With Asperger Syndrome and High-Functioning Autism. Journal of Clinical Psychology, 73(1), 113–125. https://doi.org/10.1002/jclp.22319
  • Syu, Y. C., Huang, P. C., Wang, T. Y., Chang, Y. C., Lin, L. Y. (2020). Relationship Among Sensory Over-Responsivity, Problem Behaviors, and Anxiety in Emerging Adults with Autism Spectrum Disorder. Neuropsychiatric disease and treatment, 16, 2181–2190. https://doi.org/10.2147/NDT.S270308
  • Tseng, M. H., Fu, C. P., Cermak, S. A., Lu, L., Shieh, J. Y. (2011). Emotional and behavioral problems in preschool children with autism: Relationship with sensory processing dysfunction. Research in Autism Spectrum Disorders, 5(4), 1441-1450. https://doi.org/10.1016/j.rasd.2011.02.004
  • Ujiie, Y., Takahashi, K. (2022). Associations between self-reported social touch avoidance, hypersensitivity, and autistic traits: Results from questionnaire research among typically developing adults. Personality and Individual Differences, 184, 111186. https://doi.org/10.1016/j.paid.2021.111186
  • Urban, T. M., Douglas, R. R. (2024). Occupational Therapists’ Role in Sexual Education for Teens and Young Adults Living with Autism Spectrum Disorder. The Open Journal of Occupational Therapy, 12(1), 1-4. https://doi.org/10.15453/2168-6408.2093
  • WHO (2018). ICD-11. Pobrano z https://icd.who.int.
  • Zelazo, P. D., Jacques, S., Burack, J. A., Frye, D. (2002). The relation between theory of mind and rule use: Evidence from persons with autism-spectrum disorders. Infant and Child Development, 11(2), 171–195. https://doi.org/10.1002/icd.304

Dostosowanie przestrzeni i procesu kształcenia dla uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w warunkach szkoły integracyjnej i ogólnodostępnej

1/2024, , , , ,

Dostosowanie przestrzeni i procesu kształcenia dla uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w warunkach szkoły integracyjnej i ogólnodostępnej

Adapting the learning space and process for students with autism spectrum disorders in inclusive and mainstream school settings

Jolanta Książek
ORCID: 0009-0000-9087-8316
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Abstrakt:

W artykule omówione zostały najistotniejsze problemy, z którymi w środowisku szkół inkluzyjnych (integracyjnych i ogólnodostępnych) spotykają się uczniowie
z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Zaliczyć można do nich nadwrażliwość sensoryczną, zaburzenia w procesie komunikowania się, niechęć ze strony rówieśników oraz przejawianie zachowań nieakceptowanych społecznie. Wspomniano też o aktualnych kategoriach diagnostycznych zaburzeń ze spektrum autyzmu (DSM-5 oraz ICD-11). Wskazano warunki jakie należy spełnić, aby dostosować przestrzeń szkolną i proces kształcenia do ich potrzeb (ograniczenie źródeł hałasu, zapewnienie miejsc do wyciszenia się, dbałość o uporządkowanie przestrzeni). Jeśli chodzi o edukację – zwrócono uwagę na główne formy terapii (poznawczo-behawioralna, logopedyczna, trening umiejętności społecznych, wsparcie psychologiczne), potrzebę stałości (miejsca, czasu i osób), a także znaczenie planów aktywności w pracy z nim. Na koniec przybliżono rolę terapeuty – jako osoby wspomagającej współpracę nauczyciela z uczniem z ASD. Dzięki zapewnieniu odpowiedniej organizacji przestrzennej szkoły oraz zindywidualizowanego procesu kształcenia podopieczni otrzymują jak najlepsze warunki do dalszego rozwoju.

Słowa kluczowe: zaburzenia ze spektrum autyzmu, edukacja inkluzyjna, nauczanie

Abstract:

The article discusses the most important problems that students with autism spectrum disorders encounter in the environment of inclusive schools (integrated and mainstream). These include sensory hypersensitivity, communication disorders, reluctance from peers and socially unacceptable behavior. Current diagnostic categories of autism spectrum disorders (DSM-5 and ICD-11) are also mentioned. The conditions that must be met to adapt the school space and the educational process to their needs were indicated (limiting noise sources, providing places to calm down, keeping the space tidy). When it comes to education, attention was paid to the main forms of therapy (cognitive-behavioral, speech therapy, social skills training, psychological support), the need for stability (place, time and people), as well as the importance of activity plans in working with him. Finally, the role of the therapist was presented – as a person supporting cooperation between a teacher and a student with ASD. By ensuring appropriate spatial organization of the school and an individualized education process, students receive the best possible conditions for further development.

Key words: autism spectrum disorder, inclusive education, teaching

Propozycja cytowania:
Książek, J. (2024). Dostosowanie przestrzeni i procesu kształcenia dla uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w warunkach szkoły integracyjnej i ogólnodostępnej. Zeszyty Naukowe Pedagogiki Specjalnej, 17, 81-93.

POBIERZ PDF

 Bibliografia:

  • American Psychiatric Association, DSM-5 Task Force. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5™ (5th ed.). American Psychiatric Publishing, Inc.. https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425596
  • Antonik, A. (2015).  Nauczyciel wobec trudności związanych
    z edukacją uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu
    w warunkach szkoły integracyjnej i ogólnodostępnej. Analiza obszarów problemowych. Studia edukacyjne, 34, 153-165.
  • Bombińska-Domżał, A., Cierpiałowska, T., Lubińska-Kościółek E., Niemiec, S., Kossewska, J. (2020). Szkoła inkluzyjna jako przestrzeń (nie)przyjazna sensorycznie dla uczniów
    z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w opinii nauczycieli szkół inkluzyjnych. Edukacja, 2(153), 10-28.
  • Cybulska, R., Derewlana, H., Kacprzak, A., Pęczek, K. (2017). Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w systemie edukacji
    w świetle nowych przepisów prawa oświatowego    . Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
  • Gałecki, P., Pilecki, M., Rymaszewska, J., Szulc, A., Sidorowicz, S., Wciórka, J. (2018). Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych DSM-V. Wrocław: Edra Urban & Partner.
  • Garncarz, A., Rybka, A. (2012). Terapia i edukacja osób z autyzmem
    i niepełnosprawnością intelektualną. Próba integracji zagadnień. Sztuka leczenia, nr 3-4, 47-68.
  • Kołakowski, A., Pisula, A. (2011). Sposób na trudne dziecko. Przyjazna terapia behawioralna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  • Kossewska, J. (2017). Interpersonal interaction between pupils in the integrated secondary school No. 1 in Cracow. W: A. Galkiene (red.), Inclusion in socio-educational frames. Inclusive school cases in four European countries – an ethnographic research (s. 400–408). Wilno: Lithuanian University of Educational Sciences.
  • Lew-Koralewicz, A. (2018). Integracja dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w opiniach ich nauczycieli. Student Niepełnosprawny. Szkice i rozprawy, 18(11), 221–237.
  • Majewicz, P. (2023). ICD-11 – implikacje w badaniach i praktyce psychologiczno-pedagogicznej. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 42(1), 123–139. http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2023.42.1.123-139
  • Pajor, P., Zawadzka, D., Kozłowski, P. (2019). Rola zespołu interdyscyplinarnego w procesie terapii zajęciowej. Studium przypadku dziecka ze spektrum autyzmu. W: E. Chodźko, A. Surma (red)., Wybrane aspekty z zakresu edukacji i literatury (s.169-183). Lublin: Wydawnictwo Naukowe Tygiel.
  • Pisula, E. (2010). Efektywność działań terapeutycznych podejmowanych wobec dzieci z autyzmem. W: E. Pisula, D. Danielewicz (red), Wybrane formy terapii i rehabilitacji osób z autyzmem (s. 13-28). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
  • Płatos, M., Gocłowska, K., Wojaczek, K., Woźniak-Rekucka, P., Zawisny, A., Pisula, E. (2016). Sytuacja młodzieży i dorosłych z autyzmem w świetle sondażu ogólnopolskiego. W: M. Płatos (red.), Ogólnopolski spis autyzmu. Sytuacja młodzieży i dorosłych z autyzmem w Polsce (s. 22–129). Warszawa: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.
  • Szmania, L. (2016). Relacje rówieśnicze w szkole w perspektywie osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 22(16), 202–221.
  • WHO (2024). ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics. Pobrane 10 lutego 2024 r.  z: https://icd.who.int/browse/2024-01/mms/en
  • Woźniak, M. (2018). Uczniowie ze spektrum autyzmu w szkole ogólnodostępnej. Analiza trudnych zachowań. Roczniki pedagogiczne, 10(46), 107-120.
  • Zakrzewski, P. (2012). Stereotyp i etykietowanie jako zjawiska towarzyszące edukacji w szkole. Warszawskie studia pastoralne, 15, 176-196.

Akty prawne

  • Ustawa o Systemie Oświaty (2017). Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 listopada 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o systemie oświaty. Dz.U. 2017 poz. 2198

Zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci i młodzieży ze spektrum autyzmu w kontekście zaburzeń depresyjnych – przegląd literatury

1/2024, , , , , , , , , , ,

Zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci i młodzieży ze spektrum autyzmu w kontekście zaburzeń depresyjnych – przegląd literatury

Sensory Processing Disorder in Children and Teenagers with Autism Spectrum Disorder in the Context of Depressive Disorders – a Literature Review

Dagmara Bielec
ORCID: 0009-0007-0997-5348
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Abstrakt:

Dzieci i młodzież z zaburzeniami w spektrum autyzmu (ASD) często doświadczają współistniejących zaburzeń psychicznych, w tym depresji. Szacuje się, że aż 70% osób z ASD zmaga się z innymi zaburzeniami psychicznymi. Według badań aż 37% osób z zaburzeniami w spektrum autyzmu będzie borykać się z zaburzeniami depresyjnymi w ciągu swojego życia. z kolei zaburzenia integracji sensorycznej (SPD) występują nawet u 96% dzieci z ASD, a ich występowanie jest jednym z kryteriów diagnostycznych zaburzenia ze spektrum autyzmu. Statystyki sugerują, że spora grupa osób z ASD cierpi jednocześnie na zaburzenia integracji sensorycznej oraz depresję, co skłania do rozważenia występowania korelacji między tymi czynnikami. Zarówno SPD, jak i depresja mogą znacząco wpływać na funkcjonowanie i jakość codziennego życia jednostki, w tym aktywność fizyczną, psychiczną oraz społeczną, a także przyczyniać się do występowania trudnych zachowań, szczególnie w wieku wczesnoszkolnym. Zaburzenia integracji sensorycznej wiążą się również z cierpieniem psychicznym, przez co istnieje prawdopodobieństwo, że mogą także przyczynić się do wystąpienia ciężkich zaburzeń depresyjnych.

Słowa kluczowe: ASD, autyzm, zaburzenia ze spektrum autyzmu, SPD, zaburzenia integracji sensorycznej, depresja, dzieci i młodzież

Abstract:

Children and adolescents with autism spectrum disorder (ASD) often experience coexisting psychiatric disorders, including depression. It is estimated that up to 70% of individuals with ASD struggle with other mental disorders. According to the research, as many as 37% of individuals with autism spectrum disorder will face depressive disorders within their lifetime. Sensory Processing Disorder (SPD) occurs in over 96% of children with ASD, and its occurrence is one of the diagnostic criteria for autism spectrum disorder. Statistics suggest that a significant group of individuals with ASD simultaneously suffer from sensory processing disorders and depression, prompting consideration of a potential correlation between these factors. Both SPD and depression can significantly impact an individual’s functioning and quality of daily life, including physical, mental, and social activity, and can contribute to challenging behaviors, especially in early school years.. Sensory processing disorders are also associated with psychological distress, indicating a likelihood that they might contribute to the occurrence of severe depressive disorders as well.

Key words: ASD, autism, autism spectrum disorder, SPD, sensory processing disorder, depression, children and teenagers

Propozycja cytowania:
Bielec, D. (2024). Zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci i młodzieży z ASD w kontekście zaburzeń depresyjnych – przegląd literatury. Zeszyty Naukowe Pedagogiki Specjalnej, 17, 94-116.

POBIERZ PDF

Bibliografia:

  • Achterbergh, L., Pitman, A., Birken, M., Pearce, E., Sno, H. N., Johnson, S. (2020). The experience of loneliness among young people with depression: a qualitative meta-synthesis of the literature. BMC Psychiatry, 20(1). https://doi.org/10.1186/s12888-020-02818-3
  • American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425596
  • Bar-Shalita, T., Vatine, J., Parush, S. (2008). Sensory modulation disorder: a risk factor for participation in daily life activities. Developmental Medicine & Child Neurology, 50(12), 932–937. https://doi.org/10.1111/j.1469-8749.2008.03095.x
  • Bitsika, V., Sharpley, C.F., Mills, R. (2021). Associations between sensory processing and depression in autistic girls. Research in Autism Spectrum Disorders, 89.
  • Camarata, S., Miller, L., Wallace, M. T. (2020). Evaluating Sensory Integration/Sensory Processing Treatment: Issues and Analysis. Frontiers in Integrative Neuroscience, 14. https://doi.org/10.3389/fnint.2020.556660
  • Chen, Y., Rodgers, J., McConachie, H. (2008). Restricted and Repetitive Behaviours, Sensory Processing and Cognitive Style in Children with Autism Spectrum Disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 39(4), s. 635–642. https://doi.org/10.1007/s10803-008-0663-6
  • Cole, D. A., Peeke, L. G., Martin, J. M., Truglio, R., Seroczynski, A. D. (1998). A longitudinal look atthe relation between depression and anxiety in children and adolescents. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 66(3), s. 451–460.
  • Crasta, J. E., Salzinger, E., Lin, M., Gavin, W. J., Davies, P. L. (2020). Sensory processing and attention profiles among children with sensory processing disorders and autism spectrum disorders. Frontiers in Integrative Neuroscience, 14. https://doi.org/10.3389/fnint.2020.00022
  • Critz, C. M., Blake, K., Nogueira, E. (2015). Sensory processing challenges in children. The Journal for Nurse Practitioners, 11(7), s. 710–716. https://doi.org/10.1016/j.nurpra.2015.04.016
  • Gal, E., Dyck, M. J., Passmore, A. (2010). Relationships between stereotyped movements and sensory processing disorders in children with and without developmental or sensory disorders. American Journal of Occupational Therapy, 64(3), s. 453–461. https://doi.org/10.5014/ajot.2010.09075
  • Dean, M., Williams, J., Orlich, F., Kasari, C. (2020). Adolescents with Autism Spectrum Disorder and Social Skills Groups at School: a randomized trial comparing intervention environment and peer composition. School Psychology Review, 49(1), 60–73. https://doi.org/10.1080/2372966x.2020.1716636
  • Dellapiazza, F., Michelon, C., Vernhet, C., Muratori, F., Blanc, N., Picot, M., Baghdadli, A. (2020). Sensory processing related to attention in children with ASD, ADHD, or typical development: results from the ELENA cohort. European Child & Adolescent Psychiatry, 30(2), s. 283–291. https://doi.org/10.1007/s00787-020-01516-5
  • Di Renzo, M., Di Castelbianco, F. B., Vanadia, E., Petrillo, M., Racinaro, L., Rea, M. (2017). Sensory Processing and Repetitive Behaviors in Clinical Assessment of Preschool Children with Autism Spectrum Disorder. Journal of Child and Adolescent Behavior, 5(2). https://doi.org/10.4172/2375-4494.1000342
  • Fotoglou, A., Moraiti, I., Stergios, V., Ashley, P. E., Vogindroukas, I., Speis, P. D., Papantoniou, S., Chrysouli, K., Karabatzaki, Z., Stathopoulou, A. (2023). Sociability: The key to sensory processing disorder. Brazilian Journal of Science, 2(1), s. 82–97. https://doi.org/10.14295/bjs.v2i1.214
  • Gilmore, R., Ziviani, J., Sakzewski, L. (2020). Efficacy of group social skills interventions on social competency and participation in adolescents with acquired and developmental disabilities: a systematic review protocol. JBI Evidence Synthesis, 18(12), s. 2618–2632.
  • Glod, M., Riby, D. M., Rodgers, J. (2019). Short report: Relationships between sensory processing, repetitive behaviors, anxiety, and intolerance of uncertainty in autism spectrum disorder and Williams syndrome. Autism Research, 12(5), s. 759–765. https://doi.org/10.1002/aur.2096
  • Hollocks, M. J., Lerh, J. W., Magiati, I., Meiser-Stedman, R., Brugha, T. S. (2019). Anxiety and depression in adults with autism spectrum disorder: a systematic review and meta-analysis. Psychological medicine, 49(4), s. 559–572. https://doi.org/10.1017/S0033291718002283
  • Hong, E., Park, Y. (2016). Sensory Processing Pattern and its Relation to Depression and Anxiety of University Students. 대한감각통합치료학회지, 14(2), s. 22–32. https://doi.org/10.18064/jkasi.2016.14.2.022
  • Hosozawa, M., Sacker, A., Cable, N. (2021). Timing of diagnosis, depression and self-harm in adolescents with autism spectrum disorder. Autism, 25(1), s. 70-78. https://doi.org/10.1177/1362361320945540
  • Jussila, K., Junttila, M. J., Kielinen, M., Ebeling, H., Joskitt, L., Moilanen, I., Mattila, M. (2019). Sensory abnormality and quantitative autism traits in children with and without autism spectrum disorder in an epidemiological population. Journal of Autism and Developmental Disorders, 50(1), s. 180–188. https://doi.org/10.1007/s10803-019-04237-0
  • Kõlves, K., Fitzgerald, C., Nordentoft, M., Wood, S., Erlangsen, A. (2021). Assessment of suicidal behaviors among individuals with autism spectrum disorder in Denmark. JAMA Network Open, 4(1). https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2020.33565
  • Kranowitz, C. S. (1998). The out-of-sync child: Recognizing and coping with sensory processing disorder. Perigee Book.
  • Kuroś., M. (2020). Zaburzenia integracji sensorycznej i ich wpływ na funkcjonowanie dzieci. Zeszyty Studenckiego Ruchu Naukowego Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, 2020, 29(1).
  • Liss, M., Timmel, L., Baxley, K., Killingsworth, P. (2005). Sensory processing sensitivity and its relation to parental bonding, anxiety, and depression. Personality and Individual Differences, 39(8), s. 1429–1439. https://doi.org/10.1016/j.paid.2005.05.007
  • Liu, Y., Heron, J., Hickman, M., Zammit, S., Wolke, D. (2022). Prenatalstress and offspring depression in adulthood: The mediating role of childhood trauma. Journal of Affective Disorders, 297, s. 45-52.
  • Lonkar, H. (2014). An Overview of Sensory Processing Disorder. Honors Theses, 2444.
  • Magnuson, K. M., Constantino, J. N. (2011). Characterization of depression in children with autism spectrum disorders. Journal of developmental and behavioral pediatrics: JDBP, 32(4), s. 332–340. https://doi.org/10.1097/DBP.0b013e318213f56c
  • Marco, E.J., Hinkley, L.B., Hill, S.S., Nagarajan, S.S. (2011). Sensory Processing in Autism: a Review of Neurophysiologic Findings. Pediatric Research 69, s. 48–54.
  • Markham, J.A., Koenig, J.I. (2011). Prenatalstress: Role in psychotic and depressive diseases. Psychopharmacology 214, s. 89–106.
  • Martin, G. (1996). Depression in teenagers. Current Therapeutics, 37(6), s. 57–67. https://search.informit.org/doi/10.3316/informit.538928095505073
  • May-Benson, T. A., Koomar, J. A. (2010). Systematic review of the research evidence examining the effectiveness of interventions using a sensory integrative approach for children. American Journal of Occupational Therapy, 64(3), 403–414. https://doi.org/10.5014/ajot.2010.09071
  • Mayes, S. D., Calhoun, S. L., Murray, M. J., Zahid, J. (2011). Variables Associated with Anxiety and Depression in Children with Autism. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 23(4), s. 325–337. https://doi.org/10.1007/s10882-011-9231-7
  • McMahon, K., Anand, D., Morris-Jones, M., Rosenthal, M. Z. (2019). A path from Childhood sensory Processing disorder to anxiety disorders: the mediating role of emotion dysregulation and adult sensory processing disorder symptoms. Frontiers in Integrative Neuroscience, 13. https://doi.org/10.3389/fnint.2019.00022
  • Menezes, M., Harkins, C., Robinson, M.F., Mazurek, M.O. (2020). Treatment of Depression in Individualswith Autism Spectrum Disorder: a SystematicReview. Research in Autism Spectrum Disorders, 78.
  • Méndez-Bustos, P., Calati, R., Rubio-Ramírez, F., Olié, É., Courtet, P., López-Castromán, J. (2019). Effectiveness of psychotherapy on suicidal risk: a Systematic review of observational studies. Frontiers in Psychology, 10. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00277
  • Mishra, K. (2021). An analysis to examine the mental illness, and ordinary anxiety and depression on teenagers. Vidyabharati International Interdisciplinary Research Journal 12(2), s. 482-489.
  • Pickard, H., Hirsch, C. R., Simonoff, E., Happé, F. (2020). Exploring the cognitive, emotional and sensory correlates of social anxiety in autistic and neurotypical adolescents. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 61(12), 1317–1327. https://doi.org/10.1111/jcpp.13214
  • Swami, R. R., Vaidya, P. M. (2015). Correlation of Self-Injurious Behaviour, Stereotyped Movements and Aggressive/ Destructive Behaviour with Sensory Processing Disorder in Children with Autism and Mental Retardation. The Indian Journal of Occupational Therapy, 47(3).
  • Tomchek, S., Dunn, W. (2007). Sensory processing in children with and without Autism: a comparative study using the Short Sensory Profile. American Journal of Occupational Therapy, 61(2), s. 190–200. https://doi.org/10.5014/ajot.61.2.190
  • Traver, S., Geoffray, M., Mazières, L., Geneviève, D., Michelon, C., Picot, M., Baghdadli, A. (2021). Association between prenatal and perinatal factors and the severity of clinical presentation of children with ASD: Report from the ELENA COHORT. Journal of Psychiatric Research, 137, s. 634–642. https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2020.11.005
  • Wichers, R. H., van der Wouw, L. C., Brouwer, M. E., Lok, A., Bockting, C. L. H. (2022). Psychotherapy for co-occurring symptoms of depression, anxiety and obsessive-compulsive disorder in children and adults with autism spectrum disorder: a systematic review and meta-analysis. Psychological Medicine, 53(1), s.17–33. https://doi.org/10.1017/S0033291722003415
  • Wigham, S., Rodgers, J., South, M., McConachie, H., Freeston, M. H. (2014). The interplay between sensory processing abnormalities, intolerance of uncertainty, anxiety and restricted and repetitive behaviours in autism spectrum disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 45(4), s. 943–952. https://doi.org/10.1007/s10803-014-2248-x
  • Vasa, R. A., Keefer, A., McDonald, R. G., Hunsche, M. C., Kerns, C. M. (2020). A Scoping Review of Anxiety in Young Children with Autism Spectrum Disorder. Autism Research, 13(12), s. 2038–2057. https://doi.org/10.1002/aur.2395

Netografia

  • WHO (2023). Autism. Pobrano z https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/autism-spectrum-disorders dnia 21 grudnia 2023 roku.
  • https://policja.pl/